Oog voor laaggeletterdheid helpt bij aanpak schulden

Mensen die moeite hebben met lezen en schrijven raken makkelijk in de schulden. Maar liefst de helft van de mensen met betalingsproblemen is laaggeletterd*. Doordat de leesproblemen vaak onopgemerkt blijven, valt het niet mee om de financiële problemen op te lossen. Zelfs niet met hulp van SchuldHulpMaatje. De begeleiding is immers gericht op zelfredzaamheid: de hulpvrager moet zelf zijn post openmaken en zelf de formulieren voor het aanvragen van toeslagen invullen. Als het maatje niet weet dat de hulpvrager dat niet kan, ontstaat makkelijk de indruk dat hij niet meewerkt. SchuldHulpMaatje heeft daarom samen met Stichting Lezen en Schrijven een gerichte aanpak ontwikkeld om mensen die moeite hebben met lezen en schrijven effectiever te helpen om hun geldzaken weer onder controle te krijgen.

lees verder 

Bewustwording onder maatjes

Voor maatjes en andere vrijwilligers is een bijscholingsmodule ‘Laaggeletterdheid’ ontwikkeld. Deze online training is sinds september 2017 voor alle coördinatoren en maatjes van SchuldHulpMaatje beschikbaar. De bedoeling is om de maatjes bewust te maken van het probleem. De coördinatoren van SchuldHulpMaatje-locatie Drachten zijn positief over de e-learning: “Het werkt motiverend. De maatjes geven aan dat ze niet langer meer in het duister tasten over de vraag waarom de hulpvrager bepaalde zaken niet oppakt. Ze realiseren zich nu meer wat er aan de hand kan zijn, waar ze voorheen geen vinger op de zere plek konden leggen.”

Signaleren en bespreken

De vrijwilligers leerden onder andere hoe ze met behulp van een aantal controlevragen kunnen bepalen of de hulpvrager veel moeite heeft met lezen. Ze hebben tips gekregen om het leesprobleem vervolgens bespreekbaar te maken. Dat helpt niet alleen de hulpvrager. In Drachten viel het de coördinatoren op dat het ook voor de maatjes zelf een opluchting is als de laaggeletterdheid bespreekbaar is. “Maatjes vroegen zich af of het aan hen lag, of ze misschien te moeilijke woorden gebruikten. Of ze dachten dat de hulpvrager het niet wilde begrijpen. Het is nu duidelijker dat de laaggeletterde hulpvrager het niet kán begrijpen, en dat het dus niet perse onwil is of aan het functioneren van het maatje ligt.”

Begrijpelijke afspraken

Verder is de formele hulpvragersovereenkomst vervangen door een hulpafsprakenformulier. Daarin staat in begrijpelijke taal wat de hulpvrager van SchuldHulpMaatje mag verwachten en wat er van hemzelf wordt verwacht. Tenslotte kunnen de maatjes bij de begeleiding gebruik maken van de methode Voor ’t zelfde geld. Dat is lesmateriaal dat speciaal is gemaakt voor laaggeletterde mensen die hun administratie op orde willen brengen en houden.

Positieve resultaten

In het afgelopen jaar is met hulp van de SchuldHulpMaatje-locaties Drachten, Ede, Leiden, Veenendaal en Zwolle de aanpak getest en verder ontwikkeld. In deze locaties is er voor de maatjes bovendien een thema-avond over laaggeletterdheid gehouden. De resultaten van de pilot zijn positief: “De Maatjes hebben het gevoel dat ze de hulpvrager beter kunnen helpen omdat ze meer begrip krijgen voor de situatie van de hulpvrager,” meldt Drachten in de evaluatie. In de komende maanden beslissen SchuldHulpMaatje en stichting Lezen en Schrijven of en op welke manier deze gerichte aanpak in alle locaties gebruikt kan worden.

*Bron: Onderzoeksrapport Lezen ≠ Begrijpen