Peter Rijsdijk kan het niet aanzien als mensen vastlopen in hun leven. Dus toen een goede vriend in de geldproblemen raakte, deed hij er samen met anderen alles aan om dit op te lossen. Het bleef niet bij die ene vriend: Peter zette zich vanaf dat moment vol overtuiging in voor de oprichting van SchuldHulpMaatje.
Wat als je in zwaar weer zit, maar niet weet hoe je een nieuw begin kunt maken? Voor talloze mensen in Nederland is dat de dagelijkse realiteit. Ze worstelen met schulden, maar durven geen hulp te vragen. Schaamte, trots of simpelweg niet weten waar ze terechtkunnen: er kunnen allerlei redenen zijn.
“Mensen wachten gemiddeld vijf jaar voordat ze hulp vragen bij het oplossen van hun schulden”, weet Peter Rijsdijk, medeoprichter en directeur-bestuurder van SchuldHulpMaatje. Hij heeft inmiddels vaak genoeg gezien hoe mensen vast kunnen komen te zitten. “Om hulp vragen voelt vernederend. Ik zie dat als de gebrokenheid van de schepping. Die triggert mij.”
Achter de voordeur
Na een jarenlange carrière in het bedrijfsleven ging Peter als vrijwilliger aan de slag voor Crown Financial Ministries (tegenwoordig: Compass), een internationale organisatie voor bijbels onderwijs over geld. “In de Bijbel staan 2.350 teksten over geld en bezit. Hoe kun je die praktisch toepassen in je eigen leven? Daar was een cursus over. Dat fascineerde mij.” Samen met een collega-vrijwilliger paste hij de cursus van Crown aan voor de Nederlandse situatie, maar kerken bleken er nauwelijks interesse in te hebben.
In zijn directe omgeving zag hij hoe een aantal mensen worstelden met flinke geldproblemen. Hij ontdekte hoeveel schulden kunnen doen met een mens en dat je vaak niet weet wat zich achter de voordeur afspeelt, soms zelfs niet in je eigen familie of vriendenkring. “Een vriend stond op het punt om zelfmoord te plegen doordat hij een dikke schuld had”, vertelt hij. Samen met zijn vrouw en zes vrienden uit de kerk besloten ze in te grijpen. “Wij dachten: het zal ons toch niet gebeuren dat hij wegglipt… We zijn met hem om de tafel gaan zitten, hebben de boekhouding doorgenomen en ontdekten zo waar de problemen zaten. Vervolgens hebben we zijn schuld afgekocht en hebben we afspraken gemaakt over de terugbetaling. Na drie jaar was hij weer boven Jan.”
Ambitie
In diezelfde periode bezocht hij een bijeenkomst over de schuldenproblematiek en armoede in Nederland, waar onder andere ook de ChristenUnie en heel veel diakenen uit lokale kerken aanwezig waren. “Kerken zetten zich al in voor mensen in armoede via voedselbanken en noodfondsen. Tijdens die bijeenkomst ontstond het idee: het zou toch fantastisch zijn als vrijwilligers een preventieve rol zouden kunnen spelen, om ervoor te zorgen dat mensen niet in de schulden komen.”
In samenwerking met anderen groeide zo stap voor stap het idee voor SchuldHulpMaatje: “Het zou toch fantastisch zijn als vrijwilligers een preventieve rol zouden kunnen spelen, zeiden we tegen elkaar.” Er ontstond een netwerk van kerkelijke en christelijke organisaties, dat samen met ChristenUnie-Kamerlid Cyntha Ortega een motie opstelde waarin werd gevraagd om geld vrij te maken voor een pilotproject voor vrijwilligers die zich inzetten voor schuldhulp. “Met zes landelijke kerkgenootschappen en christelijke organisaties hebben we toen een projectvoorstel ingediend. We kregen een eenmalige subsidie voor een jaar.”
Schaamte
Toen SchuldHulpMaatje in 2010 van start ging, was de eerste ambitie: 25 locaties en 800 vrijwilligers die daar aan de slag zouden gaan. “Met de kennis van drie christelijke schuldhulpverleners konden we de driedaagse cursus voor vrijwilligers ontwikkelen”, vertelt Peter. Het idee sloeg aan: “Na anderhalf jaar zaten we al op 40 locaties en 1200 vrijwilligers.” En nog steeds groeit de organisatie. Elk jaar starten acht tot tien nieuwe vestigingen. Dat is ook hard nodig om nog meer mensen te kunnen bereiken die het zelf niet lukt om hun schulden op te lossen, volgens hem.
Broekriem
Het opstarten van SchuldHulpMaatje was een avontuur voor iedereen die erbij betrokken was: niemand wist zeker of het zou lukken. Voor Peter betekende het een stap in geloof en vertrouwen om zich er volledig aan te wijden. Hij had een gezin met drie studerende kinderen en wist dat hij er de eerste jaren flink in inkomen op achteruit zou gaan.
Inmiddels weet hij hoe het voelt om de broekriem aan te halen. Van de financiële stabiliteit die zijn werk voorheen had geboden, was niets over. “Ik had ineens nog maar de helft van mijn salaris. Je kunt niet meer zomaar met je vrienden uit eten, en als je kinderen ergens om vragen, moet je er soms eerst over nadenken. Dat is heel vervelend. Gelukkig is mijn vrouw heel goed in het omgaan met geld.”
Doordat hij nu weet hoe het voelt om krap bij kas te zitten, begrijpt hij beter hoe groot de schaamte is voor mensen die in de schulden zijn beland. “Het is een ogenschijnlijk kleine daad om te vertellen dat je het niet redt, maar het voelt vaak vernederend. Mensen zijn hierdoor niet minder dan een ander, maar voor hen voelt dat wel zo.”
De hulp van SchuldHulpMaatje-vrijwilligers betekent daarom meer dan alleen financiële hulp. “Het gaat erom dat mensen loskomen van de ijsberg die onder water zit. Bij mensen die geldproblemen hebben, vindt vaak een vorm van bewustzijnsvernauwing plaats. Als iemand er voor je is en je ontdekt dat je het probleem samen kunt aanpakken, krijg je weer ruimte om te denken. Dan is een nieuw begin mogelijk.”
